Του Περικλή Παντολέων

Οι λεγόμενες «πολλαπλές λήψεις» με ένα και μόνο κάτοπτρο, πάντα κέντριζαν το ενδιαφέρον των φίλων της δορυφορικής λήψης. Πώς μπορείτε να πιάσετε περισσότερους δορυφόρους με μία κεραία και τι πρέπει να προσέξετε!

Μία σταθερή δορυφορική κεραία, σκοπεύει κεντρικά πάντα σε μία τροχιακή θέση, ωστόσο στην επιφάνεια του κατόπτρου, ανακλώνται ραδιοκύματα κι από πολλούς άλλους δορυφόρους.

Το θέμα του παρόντος άρθρου είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε με ένα κάτοπτρο να λαμβάνουμε περισσότερους δορυφόρους μεν, οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικές τροχιακές θέσεις δε.

Η λύση βρίσκεται στα εξαρτήματα τα οποία έχουμε περιγράψει πολλές φορές, τόσο από την παρούσα στήλη, όσο κι από άλλες σειρές άρθρων, τα οποία δεν είναι άλλα από τα LNBs. Σε προηγούμενα άρθρα έχουμε περιγράψει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ένα LNB, ωστόσο σε αυτό το τεύχος, θα εστιάσουμε στον τρόπο με τον οποίο ανακλώνται τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα από το κάτοπτρο, ή αλλιώς από τον ανακλαστήρα της δορυφορικής μας κεραίας.

Γενικότερα, όταν ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα προσπίπτει επάνω σε μία επιφάνεια με κάποια γωνία, τότε η θεωρία λέει ότι η γωνία πρόσπτωσης ισούται με τη γωνία ανάκλασης.

Θα θυμίσουμε ότι τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που προσπίπτουν επάνω στην επιφάνεια ενός δορυφορικού ανακλαστήρα, ουσιαστικά δεν προσπίπτουν κάθετα, αλλά με κάποια γωνία, λόγω του παραβολικού σχήματος του κατόπτρου. Τα κύματα προσπίπτουν κάθετα, μόνο στο μέτωπο της επιφάνειας ενός κατόπτρου κεντρικής εστίασης, και αυτό ισχύει μόνο για τον δορυφόρο τον οποίο σκοπεύει το εκάστοτε κάτοπτρο κεντρικής εστίασης. Σε ένα κάτοπτρο offset, όπως είναι τα περισσότερα συνηθισμένα κάτοπτρα διαμέτρου μέχρι και 1.80 μ., λόγω της ειδικής σχεδίασης, όλα τα κύματα προσπίπτουν με κάποια γωνία και με την ίδια γωνία ανακλώνται, απλώς το LNB βρίσκεται σε τέτοια θέση, στην οποία συγκεντρώνονται όλα τα κύματα. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, πρέπει να σημειώσουμε ότι στο LNB συγκεντρώνονται όλα τα κύματα, τα οποία προέρχονται από τον δορυφόρο υπό σκόπευση. Τι γίνεται όμως με τα κύματα που προσπίπτουν από άλλους δορυφόρους;

Παράκεντρη σκόπευση

Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα κάτοπτρο που σκοπεύει επιτυχώς το σύμπλεγμα των δορυφόρων Hot Bird στις 13 μοίρες Ανατολικά και προφανώς τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα από τους εν λόγω δορυφόρους εστιάζονται στο LNB. Το εν λόγω κάτοπτρο δέχεται επίσης ηλεκτρομαγνητικά κύματα από πολλούς άλλους ορατούς δορυφόρους, τα οποία όμως δεν εστιάζονται στο συγκεκριμένο LNB, αλλά σε κάποιο άλλο παρακείμενο σημείο. Εάν λοιπόν τοποθετούσαμε ένα δεύτερο LNB σε κατάλληλο παρακείμενο σημείο, θα μπορούσαμε να «μαζέψουμε» τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα από κάποιον άλλο δορυφόρο και να τα οδηγήσουμε στον δέκτη μας σαν ηλεκτρικό σήμα, το οποίο φυσικά θα μετατραπεί σε εικόνα και ήχο. Το πρόβλημα είναι από πόσους και ποιους άλλους δορυφόρους μπορούμε να «συγκεντρώσουμε» τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα σε ένα άλλο LNB, ώστε με τον ίδιο ανακλαστήρα να επιτύχουμε δορυφορική λήψη;

Στο πρώτο σχήμα βλέπετε με ποιο τρόπο θα ανακλαστεί μία ηλεκτρομαγνητική ακτίνα από τους Hot Bird-13^oE, σε ένα κάτοπτρο που σκοπεύει τον Eurobird 9B-9^oE. Όπως βλέπετε, η παράκεντρη ανάκλαση πραγματοποιείται προς την αντίθετη μεριά από αυτήν  στην οποία βρίσκεται ο παράκεντρος δορυφόρος.

Το γεγονός ότι πλέον η ισχύ εκπομπής αρκετών δορυφόρων είναι ιδιαίτερα αυξημένη, συνετέλεσε ακόμη και στη παραγωγή ειδικών LNB με την ονομασία Monoblock, τα οποία με σχετικά εύκολη εγκατάσταση και ρύθμιση, εξασφαλίζουν ταυτόχρονη λήψη παρακείμενων δορυφόρων. Τα Monoblock LNB κυκλοφορούν σε μοντέλα για 2 δορυφόρους με τροχιακή απόσταση 3, 4 και 4.3 μοιρών.

Επίσης, έχουν κυκλοφορήσει και ευέλικτες βάσεις, σε μορφή μπάρας, ενώ επάνω τους μπορούν να τοποθετηθούν περισσότερα του ενός LNB, με ελευθερία επιλογής του επιθυμητού σημείου.
Μία ακόμη πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση, είναι οι μπάρες οι οποίες επιτρέπουν και ρύθμιση του ύψους για το κάθε LNB, καθώς αυξάνεται η ισχύς της παράκεντρης λήψης.

Οι βάσεις-μπάρες multifeed λειτουργούν αρκετά καλά, καθώς πλέον η ισχύς πολλών δορυφόρων είναι επαρκής κι έτσι διευκολύνει την ταυτόχρονη λήψη. Να σημειώσουμε ότι τοποθετώντας ένα παράκεντρο LNB, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η απώλεια στην ισχύ λήψης, η οποία μόνο με επιτόπια δοκιμή μπορεί να καθοριστεί επακριβώς, ενώ λόγω των ψηφιακών σημάτων είναι σχεδόν μονόδρομος η χρήση πεδιομέτρου με την κατάλληλη δυνατότητα μέτρησης ψηφιακών σημάτων.

Όσοι από εσάς θα θελήσετε να εγκαταστήσετε περισσότερα LNB στο κάτοπτρό σας, να σας ενημερώσουμε ότι σε ένα τυπικό κάτοπτρο διαμέτρου 80 εκ, είναι εφικτή η λήψη σε ένα εύρος περίπου 6 μοιρών, με την προϋπόθεση ότι εκπέμπουν με επαρκή ισχύ, ενώ όσο αυξάνει η διάμετρος, τόσο διευρύνεται και το εύρος του γεωτόξου που μπορεί να λαμβάνεται.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, μία πολύ συνηθισμένη επιθυμία ταυτόχρονης λήψης αφορά τους δορυφόρους Hot Bird-13^oΕ και Eurobird 9B-9^οΕ, κυρίως για λήψη Nova/OTETV, ενώ για αρκετά χρόνια ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής η λήψη Hot Bird-Astra.

Πέρα όμως από την πιο δημοφιλή κατηγορία ταυτόχρονης λήψης, υπάρχουν και ειδικότερα ενδιαφέροντα από τους χρήστες, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να καλυφθούν με συμβατικά κάτοπτρα διαμέτρου πχ 1,20μ, για εύρος γεωτόξου ακόμη και 40 μοιρών, ενώ σε κάτοπτρα με σχεδίαση torroidal, έχουμε ακόμη μεγαλύτερο εύρος γεωτόξου.

Να αναφέρουμε ότι ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ταυτόχρονης λήψης είναι η αμεσότητα της επιλογής καναλιών, όπως ακριβώς στην περίπτωση της λήψης από έναν δορυφόρο, ενώ ένα μεγάλο επίσης μειονέκτημα είναι η απόλυτη απόρριψη άλλων δορυφόρων που θα μπορούσαν να μας φανούν χρήσιμοι.

Στην ταυτόχρονη λήψη, με περισσότερα LNB, εμπλέκονται και οι λεγόμενοι μεταγωγικοί διακόπτες DiSEqC, οι οποίοι μπορεί να είναι απλής μορφής για 2 LNB, δηλαδή τύπου Tone Birst ή αλλιώς mini DiSEqC, ή πολυπλοκότερης μορφής DiSEqC 1.0/1.1 ή ακόμη και 2.0, ενώ χρήσιμα είναι σε κάποιες περιπτώσεις και τα 0/12 V των δορυφορικών δεκτών.